Tên thác Trăng vốn đã gợi những mường tượng về phong cảnh hữu tình, thơ mộng. Trăng là một bản Mường nằm dưới chân núi Bó Bủi với những thửa ruộng bậc thang, được điểm tô thêm dòng thác trắng xóa. Mùa khô, khi dòng nước chảy về từ xã Quyết Chiến nhỏ dần, thác Trăng cũng bước vào giai đoạn "nghỉ ngơi”. Đến đầu tháng 3 (âm lịch), những cơn mưa lớn "đánh thức” các dòng suối, những dòng nước mát lạnh, trong vắt lại được dịp "nhảy múa” trên những bậc thác mà mẹ thiên nhiên ban tặng.

           Thác Trăng, xã Do Nhân, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình

Với 3 bậc thác, cách nhau chỉ vài chục mét, nhiều năm trở lại đây, thác Trăng đã trở thành địa điểm thu hút đông đảo người dân địa phương đến tham quan, giải nhiệt trong những ngày hè. Ngay khi đến nhà văn hóa xóm Trăng là hình ảnh con thác tung bọt trắng xóa với độ cao chừng 20 m. Con thác đầu tiên này không quá dốc, ở giữa thác có một cây cổ thụ, bóng cây bao trùm con thác, tạo nên địa điểm lý tưởng để du khách tắm thác. Ngay phía trên là con thác thứ hai. Con thác này chỉ cao chừng hơn 3 m, dưới chân thác là vũng nước như một bể tắm thu nhỏ nước trong xanh, mát lạnh. Tuy nhiên, vào những ngày nước lũ lớn, thác ở đây chảy xiết, nước rất to.

Tiếp tục đi về phía thượng nguồn chừng hơn 50 m là con thác mà nhiều du khách thích thú nhất. Con thác này cao khoảng 5 m, dốc đứng, nước chảy từ trên cao xuống tạo thành vũng nước sâu trên 3m. "Từ xa xưa, thác Trăng đã gắn bó với đời sống người dân trong xóm. Đây là nguồn nước chính vừa phục vụ sản xuất, vừa cung cấp nước sinh hoạt. Từ cuộc khảo sát cho thấy Thác Trăng, xã Do Nhân, huyện Tân Lạc là một thắng cảnh đẹp với những giá trị và tiềm năng lớn để phát triển trong tương lai. Chính vì vậy việc khảo sát, nghiên cứu lập hồ sơ để đưa Thác Trăng vào danh mục di tích cấp tỉnh là một nhiệm vụ cần thiết để từ đó có những cơ sở pháp lý để quản lý, bảo vệ và khai thác một cách hiệu quả và hợp lý./.

Đỗ Thành Công – Bảo Tàng tỉnh Hòa Bình