Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 4923/VPCP-KGVX ngày 06/6/2019 về việc đề nghị lập Hồ sơ trình UNESCO. Ngày 09/10/2019, UBND tỉnh Hòa Bình đã ban hành Kế hoạch số 171/KH-UBND về việc nghiên cứu giá trị và lập hồ sơ khoa học di tích danh lam thắng cảnh Đồng Tâm trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, quyết định xếp hạng di tích quốc gia nhằm tôn vinh, nâng cao giá trị và tầm quan trọng của danh lam thắng cảnh Đồng Tâm, qua đó là cơ sở pháp lý để quản lý, bảo vệ, tu bổ, tôn tạo, phục hồi và phát huy giá trị của các di tích đồng thời phát huy tiềm năng, thế mạnh của danh lam thắng cảnh để phát triển du lịch nhằm thúc đầy kinh tế, xã hội của địa phương.

Hang Trinh Nữ ở Đồng Tâm, Lạc Thủy

Nội dung của Kế hoạch gồm: Từ nay đến hết quý II năm 2020, UBND Huyện Lạc Thủy chủ trì thực hiện nghiên cứu, đánh giá các giá trị của di tích, làm rõ sự gắn kết của khu vực danh thắng Đồng Tâm với các khu vực trong quần thể dự kiến lập hồ sơ trình UNESCO trong đó bao gồm các việc mời các chuyên gia triển khai khảo sát, nghiên cứu, báo cáo khoa học đánh giá các giá trị tiêu biểu của di tích, đồng thời làm rõ sự gắn kết khu vực này với các khu Vân Long (Ninh Bình), Tam Chúc (Hà Nam), Hương Sơn (Hà Nội), tổ chức các cuộc tọa đàm khoa học và hội thảo khoa học về giá trị tiêu biểu của di tích. Quý III, IV năm 2020, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì việc lập hồ sơ xếp hạng di tích quốc gia bao gồm các công tác: Khảo sát thực địa, nghiên cứu các tài liệu có liên quan, viết lý lịch khoa học di tích; Lập hồ sơ ảnh; Lập bản vẽ kỹ thuật di tích; Biên bản và bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích; Thông qua hồ sơ di tích tại cơ sở; Chỉnh sửa, hoàn thiện hồ sơ trình các cấp có thẩm quyền thẩm định và ban hành Quyết định. Từ năm 2021 tiến hành lập quy hoạch và triển khai các dự án bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị của di tích (Thực hiện theo đúng Nghị định số 166/2018/NĐ-CP ngày 25/12/2018 của Chính phủ Quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh). 

Khu vực xã Đồng Tâm, Lạc Thủy có diện tích gần 50 km2, với đặc điểm là vùng núi đá vôi ngập nước độc đáo, cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, kỳ vĩ, vừa có sông, vừa có núi, cùng hệ sinh thái đa dạng đã tạo nên một bức tranh phong thủy hữu tình. Đồng Tâm là điểm nối liền với Hương Sơn (Hà Nội) đồng thời cũng là điểm nối giữa Tam Chúc (Hà Nam), với Vân Long ( Ninh Bình), do vậy Đồng Tâm nằm trong quần thể sẽ tạo đà phát triển về văn hóa tâm linh gắn với du lịch, thúc đẩy phát triển kinh tế cho các địa phương.

Qua nghiên cứu sơ bộ, Bộ Văn Hóa, Thể thao và Du lịch đã nhận thấy rằng quần thể Hương Sơn – Đồng Tâm – Tam Chúc – Vân Long có những giá trị tiệm cận với tiêu chí di sản văn hóa thế giới, trong đó Quần thể di tích và danh thắng Hương Sơn (Chùa Hương), huyện Mỹ Đức, Hà Nội đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt. Từ năm 1991, theo đề nghị của Việt Nam, Quần thể này đã được UNESCO đưa vào danh mục dự kiến xây dựng hồ sơ di sản thế giới.

Việc ban hành Kế hoạch số 171/KH-UBND của UBND tỉnh về việc nghiên cứu giá trị và lập hồ sơ khoa học di tích danh lam thắng cảnh Đồng Tâm sẽ là cơ sở để các ngành chức năng và chính quyền các cấp nghiên cứu, triển khai thực hiện làm rõ các giá trị về lịch sử - văn hóa, cảnh quan thiên nhiên của các khu vực di tích làm cơ sở để ghi danh trong nước và đề cử di sản thế giới.