Trong quý IV năm 2022, Bảo tàng tỉnh Hòa Bình phối hợp cùng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Kim Bôi  đã tổ chức điều tra, khảo sát di tích đền Nè, xã Xuân Thuỷ, huyện Kim Bôi, tỉnh Hoà Bình

.

Di tích đền Nè, xã Xuân Thuỷ, huyện Kim Bôi

Đền Nè là công trình văn hóa tín ngưỡng, nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân trong vùng, đền được khởi dựng từ lâu đời để phụng thờ “Sơn Thần Công Chúa” là vị thần có công lao với quê hương, đất nước.

Theo lời kể của các cụ cao niên trong vùng thì đền Nè xưa được khởi dựng từ lâu đời, ban đầu được dựng bằng tranh tre, nứa, mái lợp gianh. Trải qua thời gian tồn tại cùng mưa nắng, ngôi đền bị hư hỏng. Đến những năm đầu của thế kỷ thứ XX ngôi đền được phục dựng lại bằng gỗ, kiến trúc gồm 3 gian, 2 chái, xung quanh để thông thoáng, mái lợp gianh. Trong đền, đặt một ban thờ bằng gỗ, bên trên bài trí một bát hương cùng một số đồ thờ tự khác như: mâm bồng gỗ, đài nước…Đến khoảng những năm sau thời kỳ cải cách ruộng đất, ngôi đền bị dỡ bỏ hoàn toàn, đồ thờ tự và đồ phục vụ lễ hội bị mất và thất lạc hết. Để đáp ứng nhu cầu tâm linh của nhân dân trong vùng, năm 2016 bằng nguồn kinh phí do nhân dân đóng góp đền Nè được phục dựng lại khang trang như hiện nay. Ngôi đền hiện vẫn được xây dựng theo kiến trúc nhà 3 gian 2 chái có chiều dài 4,24m, rộng 7,42m, xây tường hồi bít đốc, mái lợp ngói mũi hài. Bên trong đặt 01 ban thờ “Sơn thần Công Chúa”.

Đoàn khảo sát tìm hiểu tư liệu tại đền Nè

Đoàn khảo sát gặp gỡ người dân để tìm tư liệu của di tích

Trải qua thời gian tồn tại cùng mưa nắng, ảnh hưởng của chiến tranh, hiện nay, di tích gốc không còn nữa, nhưng các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” vẫn được gìn giữ và phát huy.

Thần sắc được ban dưới triều vua Khải Định thứ 2 (năm 1917)
và thứ 9 (năm 1924) cho vị thần được thờ tại đền Nè là “Sơn thần công chúa”

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của di tích đền Nè, xã Xuân Thuỷ, huyện Kim Bôi, sau điều tra, khảo sát, Bảo tàng tỉnh Hòa Bình đã lập báo cáo kết quả khảo sát, đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, cho chủ trương lập hồ sơ khoa học đề nghị công nhận đền Nè là di tích lịch sử cấp tỉnh./.